rażąco niska cena

Problem zaoferowania w przetargu zbyt niskiej ceny jest dość powszechny, gdyż stanowi jeden ze sposobów pokonania konkurentów i pozyskania zamówienia publicznego. Stąd przed Krajową Izbą Odwoławczą stale toczą się postępowania, w których strony spierają się w tym temacie a nierzadko trafiają także do Sądu Okręgowego (Zamówień Publicznych). Urząd Zamówień Publicznych przygotował jakiś czas temu zestawienie wyroków, w których składy orzekające wypowiadają się na temat problemów związanych z wyjaśnianiem rażąco niskiej ceny. Skorzystaj z tabeli, która porządkuje wyroki według konkretnych tez.  

Skoro Zamawiający nie wzywał Wykonawcy do złożenia wyjaśnień, to żądanie odrzucenia jego oferty z powodu rażąco niskiej ceny jest nie tylko przedwczesne, ale i bezpodstawne.

Istotą procedury wyjaśnień rażąco niskiej ceny jest wykazanie Zamawiającemu, że zaoferowana cena gwarantuje należyte wykonanie zamówienia. Zamawiający powinien uzyskać pewność, co do możliwości zrealizowania zamówienia zgodnie z wymaganiami za cenę podaną w ofercie.

Aby można było mówić o zaoferowaniu przez wykonawcę rażąco niskiej ceny, to cena za wykonanie całego przedmiotu zamówienia musiałaby kształtować się poniżej kosztów realizacji usługi. Zgodnie z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp, wyjaśnieniom mogą podlegać również części składowe oferty, jednak wtedy, gdy mają one istotne znaczenie. W rozpoznawanej sprawie  Wykonawca, pomimo ryczałtowego charakteru wynagrodzenia, nie zakwestionował cen zaoferowanych przez konkurentów za wykonanie całego przedmiotu zamówienia. Zarzuty zostały ograniczone do kilku pozycji z ofert konkurentów, nie wskazując, że mają one istotne znaczenie i przełożenie na cenę jako całość.

W treści wezwania kierowanego do Wykonawcy, Zamawiający wymagał wyjaśnień dotyczących zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, obowiązującymi w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie. Izba uznała wyjaśnienia Wykonawcy za niewystarczające.  Z żadnego z dokumentów złożonych przez niego nie wynikało jaki jest udział kosztów pracy w cenie całkowitej oferty. Brak było choćby podstawowych informacji o założeniach, na których oparł się Wykonawca ujmując te koszty w kalkulacji ceny. W praktyce wyjaśnienia sprowadzały się do deklaracji zatrudnienia pracowników na umowę o pracę. Na to jednak nie przedstawiono jakichkolwiek dowodów. Wykonawca oświadczał także, że wynagradza pracowników w sposób zgodny z przepisami prawa pracy. Tymczasem nie zostało to ujęte w kalkulacji ceny. Dlatego nie dawało się zweryfikować.

Pewien wykonawca został wezwany do złożenia wyjaśnień odnośnie rażąco niskiej ceny, z prośbą o przedstawienie wysokości kosztów pracy, wynagrodzeń, liczby roboczogodzin i konkretnej liczby pracowników delegowanych do realizacji zamówienia wraz z przedstawieniem dowodów na potwierdzenie powyższego. W wezwaniu wskazano, że w wyjaśnieniu należy przedstawić wszelkie obiektywne, merytoryczne czynniki wpływające na wartość oferty wraz z dowodami. Jakie dowody są w takim przypadku wymagane (np. umowa o pracę itp.)? Co jeszcze może być takim dowodem i czy faktycznie trzeba je zawsze przesyłać, wyjaśniając swoją kalkulację cenową?

Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z 30 stycznia 2007 r. (sygn. akt XIX Ga 3/07), wskazał, że „o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych. Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu lub wytworzenia albo oferowanie usług za symboliczna kwotę” – wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 19 września 2023 r. (sygn. akt KIO 2612/23).

Urząd Zamówień Publicznych opublikował na swojej stronie WWW raport z kontroli, w którym omówiono 2 przykłady naruszeń związanych z wyjaśnianiem rażąco niskiej ceny przez wykonawców. Sprawdź, jak ich uniknąć we własnych procedurach.